 |
| Ranesvare naturreservaat in Jokkmokk/Gällivare – Foto: Frédéric Forsmark/provinciebestuur in Norrbotten |
Bos heeft invloed op het klimaat door opname en afgifte van kooldioxide, maar ook door:
- Albedo: dat gedeelte van de zonnestralen dat reflecteert van het aardoppervlak. Als de albedo 0 is, is er geen reflectie. Donkere oppervlakken (zoals naaldbossen) hebben een laag albedo en absorberen daardoor warmte. Als de albedo 1 is, wordt al het licht gereflecteerd. Witte oppervlakken zoals wolken, ijs en sneeuw, reflecteren zonnestraling goed en zorgen daardoor voor afkoeling van de aarde (hoewel wolken ook warmte vasthouden aan de onderkant).
- Verdamping. Bossen zijn op een ingewikkelde manier verweven met het klimaat door verdamping van water en andere chemicaliën, wat bijdraagt aan wolkenvorming. Aan de ene kant is waterdamp een broeikasgas, maar aan de andere kanten hebben wolken een hoog albedo.
- Waterhuishouding op de grond; water wordt opgespaard in bossen en langzaam afgegeven (als er geen ontwateringskanalen zijn). Dit heeft een plaatselijk afkoelend effect op het klimaat.
- Bossen produceren organische moleculen die het klimaat beïnvloeden door wolkenvorming, vaak in combinatie met zoutdeeltjes.
Loofbossen hebben een hogere albedo dan naaldbossen, deels omdat ze bladeren verliezen in de winter, en deels omdat bladeren ’s zomers meer licht reflecteren dan donkere naalden. Daardoor zijn donkere en dichte naaldbomenplantages niet goed voor het klimaat. Loof- of gemengde bossen, afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden, zouden beter zijn.
Een oude modelleringsstudie voorspelde dat ontbossen in noordelijke landen een afkoelend effect zou hebben doordat kale grond een hogere albedo heeft dan een bos, in het bijzonder in de winter als de grond bedekt is met sneeuw. De auteurs van de studie raden echter niet aan om alle bossen te verwijderen omdat fungerende ecosystemen met hun biodiversiteit en andere ecosysteemdiensten minstens zo belangrijk zijn voor het overleven van soorten. Een recente experimentele studie laat zien dat kaalslag in de tropen een verwarmingseffect geeft, terwijl in boreale bossen het effect ongeveer nul is. Ontbossing zorgt voor grote plaatselijke temperatuurschommelingen tussen dag en nacht zowel als tussen zomer en winter.
Volgens een modelleringsstudie waar zowel de albedo als de koolstofbalans werden meegenomen heeft bio-energie van bos op korte termijn (50 jaar) een meer negatief klimaateffect dan fossiele brandstoffen. De resultaten zijn afhankelijk van de breedtegraad, hoe lang er sneeuw ligt, welke fossiele brandstoffen er mee vergeleken wordt, en hoeveel hout er geoogst wordt.